در این دوره آموزشی ابتدا به تعریف رنگ‌های مورد استفاده در نقاشی ساختمان و رنگ آمیزی ساختمان می‌پردازیم و در ادامه هر کدام از آنها را از نظر کاربرد و ویژگی‌ها به صورت جداگانه آموزش می‌دهیم. در ادامه نحوه تینت یا ترکیب رنگها را توضیح خواهیم داد.
کسانی که در بخش نقاشی ساختمان فعالیت می‌کنند و یا کسانی که قصد ورود به حرفه نقاشی ساختمان به شکل تخصصی و یا آماتور را دارند می‌توانند از این دوره‌ها استفاده نمایند.
انواع رنگ‌های ساختمانی
نقاشی ساختمان و حضور هنر‌های پایه رنگی در ساختمان قدمت هزاران ساله دارد ولی تا حوالی قرن اخیر استفاده از رنگ و هنرهایی نظیر نقاشی و طراحی، به بناهای خاص مانند مراکز حاکمیتی و مکان‌های مذهبی مانند مسجد و کلیسا محدود می‌شد.
با پیدایش اولین نشانه‌های رنگ‌های پایه شیمی استفاده از رنگ در ساختمان به سرعت رواج پیدا کرد و با گذشت زمان و متنوع شدن رنگ‌های این حوزه و ابداع روش‌های ترکیب و اجرا میل به استفاده از رنگ در بخش ساختمان هرچه بیشتر شد.
اولین رنگ‌های ساختمانی که در این کشور مورد توجه و استفاده واقع شد رنگ پلاستیک و رنگ روغنی بود که بین 99 تا 100 درصد رنگ‌های به کارگرفته در نقاشی ساختمان را تشکیل می‌داد.با پیدایش و توسعه رنگ‌های نسل سوم یعنی آکریلیک‌ها بویژه پایه آب، موج جدیدی از مصرف رنگ در بخش ساختمان شکل گرفت. این رنگها پایه آب و بی بو و بهداشتی، با مزایای بسیار بیشتر ازانواع قبلی هستند و با ویژگیهای بسیار خاص دیگر به سرعت جایگاه خود را در نقاشی ساختمان پیدا نمود و مصرف آن رو به توسعه می‌باشد.
در حاضر این ساه رنگ عمده رنگ‌های ساختمانی را تشکیل می‌دهند.
1- رنگ پلاستیک
رنگ پلاستیک ساختمانی رنگ پایه آبی می‌باشد که بر پایه رزین‌های پی وی آ (پلی وینیل استات ) ساخته می‌شود این محصول اولین رنگ پایه آب ساخته شده برای صنعت ساختمان می‌باشد. ترکیب رنگ پلاستیک به صورت عمده عبارت است از رزین PVA ، آب، تیتان، کربنات، حلال کمکی و افزودنی‌ها.
رنگ پلاستیک بر اساس میزان درصد رزین و مقدار پرکننده‌هایی نظیر کربنات کلسیم به صورت نیم پلاستیک (با درصد رزین پایین و فیلر بالا) و یا تمام پلاستیک (درصد رزین بالا و فیلر پایین) تولید می‌شود.
به دلیل نقاط ضعف ذاتی این رنگها از جمله قابلیت قلم خوری پایین و عدم لول شدگی خوب و جرم پذیری و کثیف شدن بالا، در مجموع گزینه مناسبی برای روی دیوارها نیست ولی برای سقف‌ها گزینه بسیار عالی می‌باشد .
به یاد داشته باشید که رنگ‌های پلاستیک بویژه نوع نیم براق و یا نیم پلاستیک توانایی خوبی در کاهش صدا در داخل فضا‌ها و اتاق داشته و از این نظر در بین رنگ‌های ساختمانی منحصر بفرد می‌باشد.
همانطور که در بالا توضیح داده شد رنگ‌های پلاستیک بهترین گزینه برای سقف‌ها می‌باشند از طرف دیگر نزدیک 99 درصد ساختمان‌ها ترجیح می‌دهند که رنگ سقف سفید باشد بنابراین نیازی به تولید این رنگ در فام‌های متنوع نیست و کارخانه نیز، رنگ پلاستیک را به شکل سفید تولید می‌کنند. البته برخی تولید کنندگان خمیر تینت و یا مادر رنگ‌هایی را به نام مادر رنگ پلاستیک تولید و عرضه می‌نمایند که نقاشان در صورت نیاز خودشان اقدام به تینت و ترکیب و ساخت فام مورد نظر خود بنمایند.
به یاد داشته باشید که رنگ‌هایی که رزین‌های آنها از یک خانواده نیستند قابل ترکیب و امتزاج باهم نمی باشند بنابراین هیچ وقت سعی نکنید آنها را با هم ترکیب نمایید این نکته درباره مادر رنگها نیز صادق است بنابراین صرف پایه آب بودن مادر رنگها دلیلی بر مجاز بودن به ترکیب با پلاستیک یا آکریلیک نمی باشد ولی برخی خمیرهای رنگی که به همه کاره مشهورند قابلیت اضافه شدن به رنگ و پلاستیک را دارند.
2- رنگ روغنی
رنگ روغنی هم همانند رنگ پلاستیک جزء اولین رنگ‌هایی بود که به عرصه ساختمان نفوذ کرد.
رنگ روغن اساسا برای سطوح فلزی فرموله و ساخته شده است و در دسترس بودن، ویژگیهای مقاومتی بسیار خوب در مقایسه با رنگ پلاستیک، قلم خوری عالی و براقیت بالای فیلم خشک این رنگها در کنار مزایای مختلف دیگر سبب شد که بسیار مورد توجه نقاشان ساختمانی قرار گیرد و در نتیجه جای پای خود را در نقاشی ساختمان بسیار محکم نماید.
رنگ‌های روغنی در واقع بر پایه رزین‌های آلکیدی فرموله و ساخته می‌شوند ولی در بازار و بین نقاشان و مصرف کنندگان به رنگ روغنی مشهور شده اند. رنگ روغنی در واقع ترکیبی از رزین‌های خانواده آلکید، حلال‌های نفتی، تیتان، کربنات کلسیم و افزودنی‌های لازم برای بدست آوردن خواص رئولوژیکی و فیزیکی مورد نظر می‌باشد.
همانطور که در ترکیب این رنگها مشاهده می‌کنید این رنگها بر پایه حلال‌های نفتی هستند و بنابراین دارای بوی حلال‌های نفتی چه در داخل ظرف و قوطی رنگ و چه در زمان اجرا و مراحل خشک شدن که بسته به شرایط محیطی و دما و تهویه ممکن است تا یکی دو ماه هم طول بکشد، قابل استشمام هستند.
این رنگها هواخشک می‌باشند و پس از اجرا، در مجاورت با هوا و رطوبت پایین شروع به خشک شدن می‌نمایند خشک شدن این رنگها به شکل نهایی حدود یک هفته به طول می‌انجامد ولی خشک اولیه آنها بسته میزان عامل خشک کنی که در فرآیند ساخت رنگ استفاده شده از 12 ساعت شروع می‌شود یعنی پس از حدود 2 تا 4 ساعت ممکن است اثر انگشت شما روی رنگ به جا نماندو پس از 12 الی 24 ساعت ظاهر خشکی به خود بگیرد.این مراحل بسته به نوع حلالی که نقاش برای رقیق سازی رنگ و آماده سازی برای نقاشی به کار می‌گیرد متغیر است.
خشک شدن نهایی یا "مغزه خشک" حدود یک هفته به طول می‌انجامد و در این مدت حلال‌های قوی تر از حلال رنگ روغنی براحتی فیلم رنگ را تخریب نموده و می‌شوید.
3- رنگ آکریلیک
آکریلیک‌ها بویژه رنگ‌های آکریلیک پایه آب از جدید ترین دستاوردهای شیمی ساختمان و تولید رنگها می‌باشند.
ویژگی‌هایی که شاید بتوان از واژه شگفت انگیز برای آنها استفاده کرد.رنگ‌هایی که با آب قابل رقیق سازی اند، بی بو هستند، فاقد و یا کم VOC هستند، سازگاری بالایی با محیط زیست دارند، سلامت نقاشان و ساکنین را تهدید نمی کنند، پس از خشک شدن در برابر آب و رطوبت مقاومت بالایی دارند (به شرط استفاده از افزودنی‌های مناسب)، مقاومت مکانیکی بالایی دارند و در برابر خط و خش و خراش دوام خوبی دارند،می توان به آنها خاصیت کشسانی داد و دهها خاصیت دیگر که سبب شد این رنگها با سرعت باور نکردنی در سراسر جهان همه گیر شوند.
نقاشان و ساکنین با خاطری آسوده تر می‌توانند از این رنگها در محیط‌های مسکونی بهره بگیرند.
از نظر فرمول و ترکیب، رنگ‌های آکریلیک پایه آب تلفیقی از رزین، آب، تیتان، کربنات کلسیم، حلال‌های کمکی غیر نفتی (الکل‌ها که با آب سازگارند) عوامل گوناگونی مانند کنترل کننده پی اچ، عامل غلظت دهنده، عامل ضد کف و افزودنی‌های متناسب با نوع و کاربرد فرمول.
رنگ‌های آکریلیک ساختمانی گزینه بسیار مناسبی برای سطوح گچ و سیمان و سنگ و آجر هستند و در کارخانه‌ها بیشتر با فام سفید تولید می‌شوند ولی مادر رنگ‌های مختلف که بسته به تولید کننده تا 12 رنگ و بیشتر هم می‌رسد جهت راحتی مصرف کنندگان نقاشان در دسترس است تا نقاش در صورت نیاز به ترکیب یک یا چند رنگ با رنگ پایه سفید بتواند به فام مد نظر و مطلوب خود دست یابد.
به دلیل پایه آب بودن این آکریلیک‌ها که بیشتر برای بخش ساختمان و سطوح گچ و سیمان اند بسته بندی این رنگها در ظروف پلاستیکی صورت می‌گیرد.البته برخی تولید کنندگان رنگ‌های آکریلیک پایه آب را نیز درقوطی‌های فلزی عرضه می‌کنند که در اینصورت یا عامل ممانعت کننده از خوردگی به محتوی سطل یعنی رنگ، اضافه می‌شود و یا نوع ورق قوطی‌ها هم در برابر زنگ زدگی و خوردگی حفاظت شده اند اگر جز این باشد با کوچکترین زنگ زدگی اکسید‌های فلزی به درون رنگ پخش شده و رنگ را از بین می‌برند.