فام رنگ

فام رنگ یعنی تشخیص چشم ما از رنگ، به عبارت دیگر اینکه آیا یک جسمی قرمز است یا زرد، آبی است یا سبز، و همین طور رنگین کمانی از طیف‌های مختلف.

از این دیدگاه تعداد رنگ‌ها یا به اصطلاح فام آنها در طبیعت قابل شمارش نیست و چشم انسان قادر به تشخیص و تفکیک دقیق همه آنها نیست برای مثال ممکن است 200 نمونه رنگ صورتی روشن کنار هم ردیف شوند که واقعا با هم اختلاف داشته باشند ولی چشم ما توانایی تشخیص دقیق تمایز آنها را نداشته باشد.

رنگ‌ها در طبیعت و پیرامون ما، برداشت چشم انسان از بازتابش نور طبیعی تابیده به یک سطح است و نور طبیعی، یا همان نور خورشید دارای طیف پیوسته ای است که بخش کوچکی از آن توسط چشم انسان قابل درک می‌باشد که به ناحیه قابل دید گفته می‌شودو دارای ظاهر سفید است. ولی در باطن و پس از عبور دادن از یک منشور، هفت رنگ ( قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی ،بنفش ) عمده هویدا می‌شود.

هر چه این ناحیه را بسط دهیم رنگ‌های جدیدی آشکار می‌شوند که غیر قابل شمارشند و دلیل آن هم پیوسته بودن رنگ‌ها با همدیگر است.

برگردیم به مبحث فام رنگ‌ها.

به هر حال طیف نگاری نور طبیعی یا همان نور خورشید و نیز طبقه بندی رنگ‌هایی که توسط چشم انسان و تجهیزات گوناگون شناسایی شدند و نیز وسعت غیر قابل تصور آنها که امکان نام گذاری را به طور قطع منتفی نمودند، سبب شد طبقه بندی شماره بندی شده یا کدیک برای این منظور شکل بگیرد و در نتیجه در این سیستم‌ها به هر فام یک کد نسبت داده شد و به شکل کاتالوگ رنگ و یا کالیته رنگ به جامعه هدف یعنی تولید کنندگان مواد اولیه و مصنوعات و محصولات و نیز نقاشان عرضه شد.

کالیته‌ها و یا کاتالوگ‌های رنگ برای نقاشی و رنگ آمیزی ساختمانی و صنعتی تقسیمات گوناگونی دارند.

برای نمای ساختمان معمولا یک کالیته که فام‌های مطلوب برای ظاهر ساختمان را نشان می‌دهد درست می‌شود.

برای رنگ‌های پایه آب مخصوصا آکریلیک داخل ساختمان کایلته ویژه داخل ساختمانی تهیه شده است.

رنگ‌های صنعتی روی فلز که معمولا براقیت بالایی هم دارند در یک مجموعه گردآوری شده و در دسترس قرار دارند.

نگاهی به کاتالوگ رنگ‌ها و یا همان کالیته رنگ‌ها نشان از وسعت بی پایان فام رنگ‌ها دارد و کاملا مشهود است که ساخت رنگ قابل مصرف این همه فام رنگ، در توان هیچ تولید کننده ای در دنیا نیست و همین طور امکان ساخت مادر رنگ‌های موجود در کالیته‌های رنگ نیز وجود ندارد بنابراین تولید کنندکان بر اساس توان خود و نیز دسترسی به رنگ دانه‌ها یا همان پیگمنت‌های رنگی، اقدام به تولید تعدادی از فام‌ها تحت عنوان مادررنگ می‌نمایند که البته محدود می‌باشند و پس از آن ترکیب و ساخت فام‌های گوناگون توسط دستگاه‌های تینت رنگ انجام می‌شودکه این دستگاه‌ها دارای یک برنامه کامپیوتری از قبل آماده شده اند که با انتخاب کد رنگ درخواستی شما و با قرار دادن پایه رنگ سفید در دستگاه، مقدار فام رنگ‌های متفاوت برای بدست آوردن فام نهایی درخواستی، با هم ترکیب نموده و پس از هم زدن زیاد، فام درخواستی تان را تحویل می‌دهد.

این ترکیب ساده ترین و راحت ترین راه برای ساخت یک رنگ دلخواه می‌باشد.درصورتیکه به دستگا ترکیب رنگ دسترسی نداشته باشیم می‌بایست فام مورد نظر با تکیه بر علم و تجربه خودمان درست کنیم. بریا اینکه بتوانیم بدون دستگاه کامپیوتری تینت رنگ، نیاز خود را برآورده نماییم بایستی چند نکته درباره تینت یا ترکیب رنگ را مد نظر قرار دهیم.

• تفاوت رنگ نور و رنگ‌های مصنوعی بدانیم:

قواعد حاکم بر نور با قواعد حاکم بر رنگ‌ها ی ساخته دست بشر متفاوت است برای مثال نور را با سه رنگ اصلی RGB یا قرمز، سبز و آبی می‌توان تعریف کرد که ترکیب آنها نور سفید را نتیجه می‌دهد ولی در رنگ‌های مصنوعی فام‌های اصلی قرمز، زرد، آبی هستند با این تفاوت که تلفیق و ترکیب آنها با یکدیگر به رنگ سفید ختم نمی شود.

• در حوزه نور سیاه کی اتفاق می‌افتد، زمانی که هیچ انعکاسی از یک سطح دریافت نشود. در حوزه رنگ‌های مصنوعی ساختمانی سیاه یک رنگ دانه است و هیچ ترکیب رنگی به سیاه ختم نمی شود.( البته در حوزه جوهرها، یا همان DYE سیستم CMYK است که با اینکه نور نیستند ولی به دلیل ساختار کریستالی و شفاف پیگمنت‌های آنها که نور از درون آنها عبور می‌نماید، با ترکیب فیروزه ای و ارغوانی و زرد تقریبا به مشکی می‌رسیم)
• در نورهای رنگی، ترکیب قرمز و سبز به زرد منتهی می‌شود ولی در رنگ‌های ساختمانی و یا صنعتی زرد رنگ اصلی بوده و با هیچ ترکیبی قابل حصول نیست.

حالا که با برخی اصول اولیه ترکیب رنگ‌ها آشنا شدید دانستنم این نکته بسیارحائزاهمیت است که همه فام‌های موجود در کالیته رنگ صرفا با در دست داشتن رنگ سفید و مادر رنگ‌های هم خانواده آن و آشنایی به ترکیب رنگ، قابل دستیابی نیستند.

نکته این شگرد دراین است که تولید کنندگان رنگ برای دستگاه‌های کامپیوتری تینت رنگ به طور میانگین سه نمونه رنگ پایه سفید تولید می‌کنندکه از نظر میزان تیتان( پیگمنت دی اکسید تیتانیوم ) با هم متفاوتند.

برای مثال اگر مادر قرمز را به رنگ سفیدی که در دسترس دارید اضافه نمایید هیچگاه قرمز بدست نخواهد آمدو در بهترین حالت احتمالا صورتی پر رنگ خواهید داشت دلیل این اتفاق قدرت پیگمنت سفید موجود در رنگ شما می‌باشد بنا براین برای رنگ‌های اصلی مانند قرمز و قهوه ای و مشکی و آبی و ... میزان استفاده از پیگمنت تیتان بسیار کم خواهد بود .